نقاشی های دیواری

نقاشی های دیواری سابقه ای دیرینه داشته و تاریخچه آن به زمان غارنشینی انسان ها باز می گردد.

در دنیای معاصر نیز این نوع نقشینه های دیواری، نقشی مهم در نماسازی و البته زیبا سازی شهرها و بیش از همه کلان شهرها ایفا می کنند. علاوه بر این شاداب سازی و بخشیدن نشاط به بیننده را می توان از اهداف این آثار تلقی کرد.

نقاشی دیواری بر ساختار زیبایی شناختی و روان شناختی مخاطب به عنوان دریافت کننده اثر تاثیرگذار است، بنابراین ماهیت آنچه بر دیوارهای شهر شکل می بندد، مهم است.

رنگ ها و مضامین در این میان نقشی کلیدی داشته و صرف نظر از نقوش تبلیغاتی، می توان نقاشی های دیواری را به دو دسته عمده تقسیم کرد: دسته اول آنهایی که حامل پیام های فرهنگی هستند و دسته دوم آنهایی که به صرف ارضای روحیه زیبایی شناختی شهروندان تصویر می شوند.

در کلان شهر تهران نیز طی سال های اخیر اقدامات قابل ملاحظه ای در این نوع زیباسازی صورت گرفته است و البته گاه بسته به بافت منطقه و تاریخچه و پیشینه آن شاهد درج عناصر تاریخی و فرهنگی متناسب نیز بر روی دیوارها هستیم.

رنگ و قلمو تنها ابزار مورد استفاده در خلق این آثار نبوده و در شیوه های مدرن از کاشی کاری و یا برجسته سازی نیز استفاده می شود.

 اما نسل جدیدتر این تصاویر تحت عنوان Modern Grafitti یا Street Art (دیوارنگاشته های مدرن یا هنرهای خیابانی) با منشأ غربی به سرعت رو به گسترش است. در این آثار هنرمند با چشمی تیزبینانه زوایا و سطوح خارجی در معرض دید را بررسی کرده و با بهره گیری از شکل و ماهیت آنها به خلق تصویر می پردازد. به طوری که ذات محیط، در نقش شدن اثر نهایی دخیل است.

 در اینگونه آثار، ابعاد، نکته تعیین کننده نبوده و لزوما اثر هنری نمی بایست در ابعاد در معرض دید همگانی (مثل نقاشی های دیواری) کار شود. مثلا در تصویر زیر هنرمند مشهور، Sandrine Estrade Boulet بسادگی از ماهیت دو تکه چمن کنار پیاده رو برای خلق اثر خود، بهره گرفته است:

و یا در تصویر زیر لوله هواکش زیرزمین خلاقانه جهت تداعی جریان و نشاط آب به کار رفته است:

از Buffdiss هنرمند استرالیایی می توان به عنوان یکی از هنرمندان سرشناس در زمینه خلق این گونه آثار نام برد. وی در اکثر آثار خود (مانند دو تصویر زیر) آدمکهایی را ترسیم کرده که با عناصر محیطی به بازی گرفته می شوند:

این آثار گاهی به صورت تک رنگ و سایه نیز نقش می شوند:

و یا حتی با مضامین حامل پیام های مهم:

در پایان باید اشاره کرد، این گونه از هنر به دلیل قرار گرفتن در محیط بیرون، جزو آثار هنری پایدار به شمار نرفته و معمولا با مرور زمان و تیره و کدر یا کمرنگ شدن، آنها را با تصاویر جدید جایگزین می کنند.